انتظار فرج صحیحانتظار صحیح و سازنده «بهترین عمل نزد خداوند» و «با فضیلت‌ترین عبادت است» و انسان منتظر «از اهل هر زمان فاضل‌ترند». انتظار صحیح و سازنده انواع فراوانی دارد که به ذکر چند نمونه آن، بسنده می‌شود. ۱ - عامل حرکتانتظار به معنای امید و آرزو است، [۱]
هاشمی‌شهیدی، سید اسدالله، ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از دیدگاه اسلام و مذاهب جهان، ص۲۰۴.
بدون تردید امید و آرزو در زندگی انسان از مؤثرترین عامل تحرک است. جوهره این امیدورای، همان «خوشبینی» نسبت به آینده بشر و پشتوانه آن نوید حتمی خداوند به پیروزی مستضعفان و صالحان است. قرآن فرموده: «ما می‌خواستیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم» و نیز چنین آمده: «ما پس از تورات در کتاب زبور چنین نوشتیم که در آینده، صالحان و پاکان وارثان زمین خواهند بود». ۱.۱ - روایت از امام علیامامان معصوم (علیه‌السّلام) نیز به امیدواری و انتظار فرج تشویق و از یاس و ناامیدی برحذر داشته است. امام علی (علیه‌السّلام) فرموده‌اند: «انتظار فرج داشته باشید و مایوس و نومید از لطف و رحمت خدا نگردید، ...». اگر پیکارگران موحد و ظلم ستیز، عنصر توان بخش و انرژی زای «امید» را از صحنه‌ی زندگی خود بردارند، انگیزه‌ای برای ادامه‌ی این جهاد مقدس نخواهند داشت، زیرا پافشاری را در مسیری که به شک منتهی می‌شود غیرعقلانی می‌یابند. [۵]
باهنر، محمد جواد، فرهنگ انقلاب اسلامی، ص۳۴۶ - ۳۴۹.
۱.۲ - کلام خداوند در قرآن کریمقرآن فرموده است: «از رحمت خدا مایوس نشوید، که تنها گروه کافران از رحمت خدا مایوس می‌شوند». یاس و ناامیدی بزرگترین مسلخی است که ابلیس برای ذبح نمودن همه ی حیثیت‌ها و فضیلت‌های انسانی، فراراه آدمی تهیه کرده است. ناامیدی یعنی وداع گفتن با سرالاسرار آفرینش آدمی که همان پیمودن چرخه تکامل است. انتظار سازنده، چلچراغ امیدی دهلیزهای بی‌فروغ قلب‌های انسان منتظر را آذین کرده و آنرا گذرگاه احساس، جهاد، تحرک، مقاومت و ایثار و شهادت می‌سازد. بنابراین، «انتظار، پیوند و قرابت برجسته‌ای با حرکت دارد» حرکت، از برایندهای انتظار، و انتظار از جهت دهنده‌های حرکت است. [۷]
فصلنامه انتظار، مرکز تخصصی مهدویت، سال دوم، شماره ۶، زمستان ۱۳۸۱، ص۹۶.
۲ - اصلاح طلبی و ظلم ستیزیانسان منتظر باید درراه اصلاح خود و جامعه، استقرار عدالت و رفع ظلم و تعدی تلاش ورزد آن که منتظر مصلح جهانی است خود باید صالح و مصلح باشد. در اسلام، تاکید فراوانی بر لزوم مبارزه با هر گونه فساد اخلاقی، سیاسی و اجتماعی وارد شده است که در قالب امر به معروف و نهی از منکر تقنین شده است. امر به معروف و نهی از منکر از منظر فقه اسلامی وظیفه شرعی و همگانی است. نتیجه مستقیم انجام این فریضه «اصلاح» و مجری آن «مصلح» نامیده می‌شود برای درک اهمیت این اصل اسلامی، به ذکر یک آیه و حدیث بسنده می‌کنیم: ۲.۱ - ذکر یک آیه و حدیثقرآن می‌فرماید: «شما بهترین امتی هستید که برای انسان‌ها پدیدار شده است (چه اینکه) امر به معروف و نهی از منکر می‌کنید و به خدا ایمان دارید». رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند: «باید امر به معروف و نهی از منکر کنید وگرنه خداوند بدترین و شریرترین شما را بر نیکان و پاکانتان چیره فرموده و دعای خوبانتان را مستجاب و روا نگرداند». [۹]
احسانبخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱، ص۱۲۵، ح ۲۲.
رضا و خشنودی حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در آن است که «معروف» عملی شود و منکر ترک گردد، بنابراین انسان منتظر نباید در این باره بی‌تفاوت باشد. خود حضرت در روزگار ظهور، بزرگترین امرکننده به معروف و نهی کننده ی از منکر است. جامعه منتظر، قطعاً خشنودی و رضایت حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را می‌خواهد و به او اقتدا می‌کند و برای اقامه احکام خدایی، تنبلی و بی تفاوتی را از خویشتن دور می‌سازند. [۱۰]
حکیمی، محمد رضا، خورشید مغرب، ص۲۷۲.
۳ - نگهبان ایمانیکی از ابعاد تکلیف بزرگ در روزگار انتظار، حفظ دین و نگهبانی مرزهای عقیدتی است، باید فروغ ایمان و نور یقین در دل و جان مردم محفوظ باشد و جان و دل نوجوان در برابر تابش اعتقادات حقه قرار گیرد و ایمان جزء وجود آنان و چون خون سراسر وجودشان را گرم نماید و جوهر حیات آنان باشد. در عصر انتظار، باید در برابر شبهات شیاطین پنهان و آشکار، مقاومت کرد و آنها را از ذهن‌ها زدود. حفظ و گسترش اعتقاد دینی و شناخت آن در روزگار متصل به ظهور، مفیدتر بلکه لازم تر است. زیرا تنها دارندگان عقیده و عمل در حوادث پیش از ظهور غرق و گم نمی‌شوند و دچار تردید نمی‌گردند. باید تا هنگام ظهور امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) اعتقادات صحیح و عمل صالح در مردم منتظر حفظ گردد در احادیث از اهمیت ایمان در عصر غیبت چنین یاد شده است: ۳.۱ - روایت از پیامبر اکرمپیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده‌اند: «شمایان اصحاب منید. لیکن برادران من مردمی‌اند که در آخرالزمان می‌آیند. آنان به نبوت و دین من ایمان می‌آورند با اینکه مرا ندیده‌اند... هر یک از آنان اعتقاد و دین خویش را با هر سختی نگاه می‌دارند، چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست می‌کنند یا آتش پردوام چوب راغ را در دست نگاه می‌دارند. آن مؤمنان، مشعلهای فروزانند در تاریکیها. خداوند آنانرا از آشوبها تیره و تار (آخر الزمان) نجات خواهد داد». ۳.۲ - روایت از امام زین العابدینامام زین العابدین (علیه‌السّلام) خطاب به ابوخالد کابلی فرموده‌اند: «ای ابوخالد! مردمانی که در روزگار غیبت به سر می‌برند و معتقدند و منتظر، از مردمان همه زمان‌ها افضل‌اند. زیرا که خدای متعال به آنان خرد و فهم و معرفتی داده است که غیبت امام برای آنان مانند حضور است (یعنی با اینکه در عصر غیبت بسر می‌برند و امام را نمی‌بینند، از نظر ایمان و تقوی و پایداری گویی در زمان ظهور بسر می‌برند و امام خود را می‌بینند) این مردم را خداوند مانند سربازان پیکارگر صدر اسلام قرار داده است همانان که در رکاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شمشیر می‌زدند و پیکار می‌کردند. آنانند اخلاص پیشگان حقیقی و آنانند شیعیان واقعی و آنانند که (در نهان و عیان) مردم را به دین خدا دعوت می‌کنند». این ایمان و باور، باید در جامعه باشد و تا زمان ظهور بماند. ۴ - عامل مقاومت و بقای تشیعانتظار سازنده، از بزرگترین عوامل مقاومت و پایداری است و از آن جهت که مسلمانان و به ویژه شیعیان را در برابر ظلمها، فسادها و... ثابت و پابرجا نگه می‌دارد و به آنان دل و جرات می‌دهد تا در برابر دشمنان اسلام مقاومت و ایستادگی کنند و در عقیده خود محکم و استوار و ثابت قدم بمانند سرمایه روحی بزرگی برای منتظران است. [۱۳]
هاشمی‌شهیدی، سید اسدالله، ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از دیدگاه اسلام و مذاهب جهان، ص۲۲۴.
جیمز دارمستتر شرق شناس و زبان‌دان معروف فرانسوی نیز انتظار را عامل مقاومت و بقای تشیع دانسته است: «در حلّه که نزدیک بغداد است همه روزه پس از نماز عصر صد نفر سوار با شمشیر برهنه می‌رفتند و از حاکم شهر اسبی با زین و برگ می‌ستاندند و... فریاد می‌زدند که ای صاحب الزمان! بیرون بیا». وی می‌گوید: «قومی را که با چنین احساسات پرورش یافته است می‌توان کشتار کرد اما مطیع نمی‌توان ساخت». [۱۴]
دارمستتر، مهدی ازصدر اسلام تا قرن ۱۳ هجری، ترجمه محسن جهان سوز، ص۳۹.
[۱۵]
دارمستتر، مهدی ازصدر اسلام تا قرن ۱۳ هجری، ترجمه محسن جهان سوز، ص۷۹.
در طول تاریخ حیات پرافتخار تشیع، مهم‌ترین عاملی که شیعیان را در برابر حکومت‌های جور و ستم از زوال و انقراض نگه داشته است مساله انتظار و عقیده به ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بوده است. آیة الله صافی فرموده‌اند: «پس از رحلت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و شهادت امیرالمؤمنین و سید الشهداء تا امروز ریشه تمام حرکات و نهضت‌های شیعه و مسلمین علیه باطل و استعمارگران، همین فلسفه اجتماعی انتظار عقیده به ادامه مبارزه حق و باطل تا پیروزی مطلق بوده است». [۱۶]
صافی، لطف الله، امامت و مهدویت، ج۱، ص۳۵۳.
۵ - آراستگی به عدالتانسان منتظر باید به زیور عدالت، تقوی و پارسایی آراسته باشد. استاد حکیمی می‌گوید: «منتظران ظهور مهدی که در انتظار حکومت عدل جهانی به سر می‌برند، باید پیوسته، نمونه عدل و عدل طلبی باشند». [۱۷]
حکیمی، محمد رضا، خورشید مغرب، ص۲۸۰
اگر فردی با اجتناب از معاصی و رعایت تقوای الهی، بتواند ملکه‌ی عدالت را در خود پدید آورد و با ایجاد تعادل در میان قوای نفسانی خود، ارکان حیات اخلاقی را در وجود خود نهادینه سازد، آنگاه می‌تواند در عصر ظهور که عصر استقرار عدل ناب و مطلق است خویشتن را با شرایط نوین تمدن توحیدی مهدوی هماهنگ سازد. در غیر این صورت هاضمه‌ی شخصیت فرد، قدرت جذب مؤلفه‌های فرهنگِ عدالت محور دولت مهدی را نخواهد داشت.انتظار صحیح و سازنده «بهترین عمل نزد خداوند» و «با فضیلت‌ترین عبادت است» [۱۹]
معجم احادیث الامام المهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، مؤسسة المعارف الاسلامی، ج۱، ص۲۶۸.
و انسان منتظر «از اهل هر زمان فاضل‌ترند». [۲۰]
صافی، لطف الله، منتخب الاثر، ص۲، ب ۲۴، ح ۱.
۶ - پانویس
۷ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «انتظار فرج صحیح»، تاریخ بازیابی ۹۵/۴/۸. |